Dünya tarım sektörü genelinde satılan 650 üzerinde bitkisel koruma ilacı (pestisit) bulunmaktadır. Bunlar bitki ve meyvelere zarar veren çok çeşitli böcek, akar, bakteri ve hayvanları öldürerek zarar en gel olmak için kullanılan, özü iytibarı ile zehirli maddelerdir. Tamamı üzerinde insanlara karşı tehlikelerini anlatan zehirlenme uyarıları bulunur. Bu zehirlerin birçoğu sistemik etkiye sahiptir. Yani zararlı böcek veya hayvan bitkiyi yiyerek içine de saklanmış olsa, zehir bitkinin tün bünye ve dokusuna yayılarak, zararlıyı her şartta mutlaka öldürür. İlaveten zararlı yabancı otları öldürmek için de herbisit ilaçları bulunur. Bunlar da sistemik olarak zararlı ve istenmeyen otların bünyelerine nüfuz ederek, en küçük kök ucuna kadar ölmesini sağlarlar. Bir başka tarım ilacı grubu da, hasat sonrası depolama ve raf ömrü uzatma amaçlı kullanılan ilaç grubudur. Bunların dışında da meyveleri daha çekici ve parlak göstermek için kullanılan mumlar ve parlatıcılar vardır. Bunları kullanarak meyvelerin sezon dışında aylarca saklanarak yüksek fiyata satılabilmesi amaçlanır. Kağıda sarılan meyve kağıtları da difenil adlı bakteri zehiri ile ilaçlanır.
Sertifikalı organik tarım ürünlerinin tüm bu zehirli maddelerin herhangi birini, her hangi bir oranda kullanması yasaktır ve sertifika iptal ayrıca parasal ve cezai yaptırım sebebidir. Bu zehirlerin sertifika verilecek organik üründe olup olmadığı 0,001mg/kg (milyarda bir) hassasiyete kadar inen LC-MS/MS ve DFG-S19 gıda analiz metodları kullanılır. Bu seviyede hassasiyet teknolojinin en son bilinen noktası olup, 2-3 yıl önce atılmış ilaçları göstermektedir. Sıradan veya GlobalGAP (Good Agricultural Practices), İTU ("İyi Tarım Uygulamaları") standardına uymuş ürünlerde ise belli bir oranın altında zehir kalıntılarına izin verilir. Örneğin piyasanın en yaygın etken zehir formülü olan Chloriphyphos maddesinin 5mg/kg oranında mevcudiyetine izin verilir. Bu durumda tek bir zehir kalıntısında dahi sertifikalı organik ürünün 5.000,- (beşbin) kat daha temiz olduğu ortaya çıkar. Normal bir çiftçiye yıl boyunca en az 5-10 farklı çeşit tarımsal ilaç satılarak, bunların çeşitli kombinasyonlarda karıştırtılarak kullandırıldığı sektörün gerçeğidir. Bu durumda sertifikalı organik ürünlerin her bir tarım ürününde 25-50.000,- (elli bin) kat daha temiz olduğu ortaya çıkar. Bu zehir yoğunluğunu insanoğlunun tükettiği çok sayıda farklı bitkisel ve hayvansal gıda türü ile çarpıp bu rakamı da insan ömrü uzunluğu ile çarptığımızda insan bedeninin yıllar boyunca kilolarca zehiri sindirim ve dolaşım sisteminden geçirmek zorunda kaldığı görülmektedir. Bu miktarda zehirle karşılaştırıldığında dünya nüfusunda oluşan kanser, damar tıkanması, kalp, alzheimer, şeker, alerji gibi yapısal-sistemik hastalık patlamasının nedenleri anlaşılabilmektedir.
Sertifikalı Turunçlarımız T.C. Mersin İli, Akdeniz İlçesi, Adanalıoğlu Beldesinde bulunan 188 dekar kendi organik sertifikalı bahçelerimizde yetişmektedir. Bu bahçemizde bulunan toplam 6000 adet ağaç ve didanlarımızda aşı seviyesinin altından çıkan yoz dallar turunnç vermektedir. Gelen talepler üzerine bunların bir kısmı büyümeye bırakılarak, turunç için gelen talepler de karşılanmaktadır. Turuncun bir diğer adı da Ingilizce de tabir edikldiği üzere ekşi portakaldır (sour orange). Turunçlarımız tüm diğer organik çeşitlerimizle beraber her yıl hem sertifikasyon kuruluşu, hem ilçe hemde il Tarım müdürlüklerince denetlenmektedir. Ürünlerimiz dünyanın en hassas gıda analiz yöntemleri olan LC-MS/MS ve DFG-S19 metodları ile 0,001mg/kg (milyarda bir) hassasisyetle analiz edilmektedir. İsteyen her müşterimize nalaizlerimiz ve organik sertifikalarımız e-posta ile sunulmaktadır. Limonlarımızın beslemesi için çiftlik gübre ve şerbeti, baklağil ile yeşil gübreleme yapılmaktadır. Bitki koruma için sadece organik tarım yönetmeliğinde yer alan ve oldukça geleneksel preparatlar olan ıslatılabilir toz kükürt, göztaşı, kara boya, gülleci bulamacı, zaman zaman kendi yetirdiğimiz bitkilerden yapılan kekik suyu, süs biberi suyu gibi malzemeler kullanılmaktadır. Tüm bu çabalar Turunç ürünümüzün konvansiyonel ilaçlar kullanılan limonlara göre en az 25 bin ila 50 bin kat daha kalıntıdan ari ve temiz kalmasını sağlamaktadır.
C Vitamini Deposu
Turunç çok önemli bir C vitamini deposudur. Turunç çiçeğinin suyu kaynatılıp içildiğinde stresi anında alır. Kabuğu ise iştah açar, enerji verir. Turunç kabuğu gün içinde çiğnenebilir. Bu da hem dişleri sağlıklı utarken hem de ağız kokusunun önüne geçer. Turunç kabuğunun iç kısmı mideyi kuvvetlendirir. Kusma problemi ve Reflüsü olanlar için şifa niteliğindedir. Bununla birlikte kanın temizlenmesine de yardımcı olduğu için kalp için de oldukça yararlıdır.
Böcek Sokmasına Etkili
Böcek sokan kişiler hem ağız yoluyla hem de sokulan yerin üzerine konularak rahatlayabilirler. Çünkü oldukça etkili bir dezenfektan özelliği bulunmaktadır. Tansiyon, şeker düşmesi, mide yanması, hararet gibi durumlarda etkilidir. Üstelik bu etkisi kendisini son derece kısa bir süre içerisinde gösterir. Kana karışma oranı son derece hızlıdır. Turunç’un kabuğundan macun yapılarak özellikle sırt ağrısına iyi geldiği için bu macun sürülür. Turuncun faydaları kadar dikkat edilmesi gereken noktalar da mevcut. Turunç nefes darlığı olanlara iyi gelmeyecektir. Bu sebepten dolayı astım hastalarının tüketmemesi gerekmekte. Aynı şekilde böbrek hastalarının da ölçülü bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.
Orta boy bir turunçta, Enerji: 242,6kcal, Karbonhidrat: 13,2gr, Protein: 7,9gr, Yağ: 17,5gr, Lif: 1,1gr, Vitamin-A: 348,2mcg, Vitamin-E: 2,5mg, Vitamin-B2: 0,2mg, Toplam Folik Asit: 29,9mcg, Kalsiyum: 150mg, Demir: 1,1mg, Çinko: 1,1mg, Vitamin-C: 21,8mg, Potasyum: 161,6mg, Fosfor: 130mg, Magnezyum: 16,1mg, Vitamin-B6: 0,1mg, Vitamin-B12: 0,8mcg
Çiçeğinden kabuğuna kadar birçok farklı şekilde tüketilen turunç, ferahlatıcı tadıyla yalnızca evlerde değil farklı sanayi kollarında da kullanılır. Kabuğundan ve çiçeklerinden elde edilen uçucu yağdan parfüm yapılır. Çiçekleri oldukça güzel bir kokuya sahip olduğu için esans yapımında ana malzeme olur ve esansı sabunlara, şampuanlara katılarak mis gibi ferahlatıcı bir koku verir. Ayrıca esansı gıda sanayide de tatlandırıcılara koku vermesi için eklenir. Çiçeklerinden daha farklı bir koku taşıyan turunç kabuğunun aromatik kokusu yemeklere tat vermek için kullanılır. Genelde kabukları rendelenerek yardımcı malzeme olarak tarifleri süsler ya da özel tariflerin ana malzemesi olarak masalara gelir. Mutfakta yine salatalara ya da et yemeklerine tat vermek için limona alternatif olarak tercih edilebildiği gibi nar ekşisi gibi turunç ekşisi yapılarak market reyonlarında yerini alır. Ayrıca güzel kokusu sayesinde kabuklarından merhem, tentür ve macun yapılır. Kabuklarının besin değeri yüksek olduğu için kurutulur ve turunç yaprakları ile birlikte çay ya da şurup yapılarak değerlendirilir. Kabuklarının ve çiçeklerinin yanı sıra turunç çiğ meyve olarak da yenir. Acımsı tadı yüzünden doğrudan yenmesi çok yaygın olmayan meyvenin bazı yörelerde acılığını alması için üzerine şeker serpilerek ya da bal dökülerek yenmesi hiç de şaşırtıcı değildir.
https://www.nefisyemektarifleri.com/turunc-recelim/
https://www.youtube.com/watch?v=_8UzWnSfGvY
https://www.youtube.com/watch?v=TfFK3_Vke6s
https://www.youtube.com/watch?v=0jteS__26fA
https://www.youtube.com/watch?v=lQRfT9XpPJk
https://www.researchgate.net/publication/311911612_Citrus_as_a_Component_of_the_Mediterranean_Diet
http://www.asor.org/anetoday/2018/01/citrus-mediterranean
https://en.wikipedia.org/wiki/Bitter_orange
http://om.ciheam.org/om/pdf/b65/00801383.pdf
Bergamot: Akdeniz bölgesinde 16. yüzyıldan beri yetiştirilir, ancak ticari olarak ağırlığı İtalya'dadır. Çiçekleri küçük ve yoğun kokuludur. Meyveleri yuvarlak-armut şekilli ve çok aromatik kabul ve asitli bir posaya sahiptir. Bergamot çaylarda, diğer içeceklerde ve yağı için kullanılır.
Mersin Yapraklı: Küçük çalı biçimli, küçük yapraklı ve dikensizdir. Florida da yaşlı turunç ağaçlarından çıkan bir mutasyon olarak keşfedilmiştir. Sadece Fransız ve İtalyan rivieralarında küçük meyveleri için yetişitirilir, turşusu ve tatlısı yapılır.
Daidai/Taitai: Çin ve Japonya'da popülerdir. iri ve kalın kabuklu asitli ve bol çekirdeklidir. Görece dikensizdir. Çiçekleri çay ve parfüm için kullanılır.
Goleta: Meyveleri orta boy ve orta ekşiliktedir, ağaçları orta boylu ve dikeni azdır.
Bouquet: Koyu turuncu renkli küçük meyvekleri vardır. Az çekirdeklidir. Ağaçları 2,5m altında olup, dekoratif amaçlı kullanılır.
Paraguay: 1911 yılında Paraguay'da bulunmuştur. Meyveleri orta boylu, tatlı posalı, orta çekirdeklidir. Ağacı iri, dikenli ve dayanıklıdır.
Karna/Khatta/Nimbu: Turunç ve limon karmasıdır. Çiçekleri kırmızı olur.
Vermilion Globe: uzun ve 30-40 çekirdekli meyveleri vardır. Uzun bir ağacı ve sivri yaprakları vardır.
Leatherhead: Küçük, oval, kaba pürüzlü ve 20 çekirdekli meyveleri vardır. Oval, küt uçlu yaprakları vardır.
Turunç meyvesi halk arasında, İştah kaybı ve hazımsızlık gibi şikayetlerin üstesinden gelmek için, Özellikle yağ hücrelerinin parçalanarak kilo kaybını sağlamada yardımcı, Burun tıkanıklığı ve alerjik rinit gibi bazı sorunlara karşı, Kronik yorgunluk sendromuna karşı vücudu güçlendirmek için oral olarak (ağızdan alınarak) kullanılır. Turunç çiçeğinden elde edilen yağ ve turunç çiçeği halk arasında, Mide ve bağırsak sistemindeki rahatsızlıkları gidermek için, Onikiparmak bağırsağındaki ülseratif durumların tedavisine yardımcı olarak, Kabızlığa karşı, Kandaki yağ seviyelerini düzenleyici olarak, Diyabetlilerde kan şekerini düşürmek, Kanı temizlemek, Karaciğer ve safrakesesindeki bazı bozuklukları gidermeye yardımcı olarak, Kalbi ve dolaşımı uyarıcı olarak, Uyku bozukluklarının tedavisinde sedatif olarak (sakinleştirici, yatıştırıcı), Böbrek ve mesaneyle ilgili bazı hastalıkların tedavisine yardımcı amaçlı, Vücuttaki genel güçsüzlüğü gidermede yardımcı olarak, Kansızlığın tedavisine yardımcı olarak, Mineral metabolizmasındaki bazı dengesizlikleri gidermek için, Etkin bir cilt temizleyici olarak (topikal olarak kullanıldığında), Saç kaybının önlenmesine yardımcı olmak için (topikal olarak kullanıldığında), Bazı kanser türlerinin tedavisini desteklemek için oral yoldan alınarak (ağızdan) kullanılır. Turunç, halk arasında topikal olarak ise (sadece etkilenen bölgenin üzerine sürülerek), Gözkapağı, konjuktiva ve retina iltihaplanmalarının ve retina kanamalarının tedavisinde, Soğuk algınlığından kaynaklanan halsizlik durumlarında, Bazı mantar enfeksiyonlarının tedavisinde, Başağrısı, kas ağrısı ve romatizmal şikayetlerde, Morarmaların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olmak için, Nevralji gibi sinir ağrılarının yatıştırılmasında, Dekübitus ülseri (yatalak hastalarda sürekli yatmaktan dolayı yatakla temas eden bölgelerde oluşan yaralar) gibi durumların iyileşmesine yardımcı olmak için kullanılır. Turunç esansiyel yağı, aromaterapide solunarak veya topikal olarak analjezik olarak (ağrı kesici) kullanılmaktadır. Turunç yağı, bazı gıdalara aroma vermek için de kullanılmaktadır. Ayrıca çeşitli sabun, yüz temizleyicisi, vücut losyonu gibi bazı kozmetiklerde ve farmasötik ürünlerde de kullanılmaktadır.
http://www.milliyet.com.tr/turkiye-de-dalda-curuyor-dunyada-bir-numara-ekonomi-1473733/
(Citrus aurantium), sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır. Turunç dünyada acı portakal (bitter orange), eksi portakal (sour orange), Sevil portakal (Seville orange), Aurantii cortex, Aurantii amari cortex, Bigarad portakal (Bigarade orange) gibi isimlerle bilinmektedir. Dünyada farklı isimlerle bilinen turuncun anavatanın Güneydoğu Asya olduğu bildirilmektedir. Turunç buralardan 10 ve 11. asırlarda Akdeniz ülkelerine getirilmiştir. Acı portakal olarak da bilinen turunçlardan reçel, marmelat, kabuk yağı, pektin üretimi gibi alanlarda yararlanılmaktadır. Bu ürünlerin üretiminde meyvenin kabuk kısmından kullanılmakta olup meyvelerin içleri (meyve eti) ise herhangi bir değerlendirmeye tabi tutulmadan atılmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalar turunç meyvesinden kilo verme amacıyla kullanılabileceğini göstermiştir. Turunç tohumlarından elde edilen çöğürler aşılanarak turunçgil fidesi üretiminde anaç olarak kullanılır.
Turunçgillerin iklim istekleri, bahçe kurulması ve çeşit seçiminde belirleyici rol oynamaktadır. Turunçgillerin anavatanları semitropik ve tropik bölgeler olmasına karşın, sofralık kaliteye sahip ürünler subtropik kuşakta yetiştirilmektedir. Ülkemizde Akdeniz Bölgesinde hâkim olan iklim orta subtropik iklimdir. Yani yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise yağışlı ve ılıktır. Kış aylarında belli bir hava oransal nemi yoğunluğu vardır. Fakat yaz aylarında sulama çok önemlidir. Yine nispeten sıcak geçmekte olan sonbahar aylarında kuru rüzgârın olumsuz etkisi göz ardı edilemez. Akdeniz Bölgesinde iklimin genel özelliklerinin yanı sıra denize yakınlık ya da uzaklık durumu hava oransal neminin seviyesini etkileyeceğinden yetiştirilecek turunçgil türlerinin yerleşimi de değişim göstermektedir. Örneğin Mersin, Erdemli ve Silifke denize yakın ve hava oransal nem düzeyinin uygunluğu sebebiyle limonun istediği koşullara sahiptir. Turunçgillerde iklimin genel özelliklerinin yanı sıra bahçe içerisinde oluşturulacak özel iklim şartları ve özellikleri de büyük önem taşır. Hatta bahçe içi ekolojisi yetiştiricilik bakımından çok daha mühimdir. Bütün bu hususlar göz önüne alınmazsa başarısız olunur. İklim o kadar önemlidir ki yetiştiriciliğin her aşamasını doğrudan etkiler. Örneğin, iklim koşullarına göre ağacın tacının büyümesi ve anaç kullanımı farklılık gösterir, oluşum bakımından toprak özellikleri farklılık gösterir, budama gibi bakım işleri de iklime göre değişim gösterir. Dinlenme halinde ve meyvesiz iken düşük sıcaklıklara dayanıklılık bakımdan turunçgil türlerini duyarlıdan dayanıklıya doğru sınıflarsak en duyarlı tür ağaç kavunu sonra laymlar (Meksika laymı Tahiti laymından daha duyarlıdır) gelir. Sonra sırasıyla limonlar, altıntoplar, portakallar, turunçlar, mandarinler (en dayanıklısı Satsuma çeşididir) ve kamkatlardır. Turunçgiller içerisinde soğuğa en dayanıklı tür anaç olarak kullanılan üç yapraklılardır. Üç yapraklı dinlenme döneminde bitki olarak (-13) ile (-12) derecelere kadar dayanabilmektedir. Kamkatların dayanıklılığı ise (-6) ile (- 7) derecelere kadardır. Satsuma mandarini (-4) ile (-5) derece civarında dayanıklılık gösterir. Genel anlamda turunçgiller için büyüme sıcaklığı 12.8 derece olarak kabul edilir. Fakat düşük sıcaklıklara duyarlı türlerde büyüme sıcaklığı daha düşük derecelerde seyreder. Örneğin limonlarda bu nokta 6-7 derece civarındadır. Genel olarak üretim sezonu boyunca, tozlanma ve döllenme sonrası meyvenin oluşumundan hasada kadar geçen dönemde 12.8 derecenin üzerinde seyreden sıcaklıkların toplamıdır. Sıcaklık toplamına en çok ihtiyaç duyan tür altıntoplardır. Altıntoplar 2.400-3.770 derece sıcaklık toplamı ister. Türkiye’de ise bu sıcaklık toplamı yıldan yıla değişim göstermekle birlikte 2.200 (Karadeniz- Rize) ile 2.500 (Akdeniz) derece arasıdır. Bu yüzden Türkiye’de yetiştirilen altıntoplar yeterli kaliteye ulaşamaz. Mandarinlerde sıcaklık toplamı isteği 1.500-2.800 derece arasında, portakallarda ise 1.260-2.670 derece arasında değişir. Limonlarda ise sıcaklık toplamı isteği yoktur. Gelişme Sıcaklıkları Turunçgillerde gelişme, sıcaklık 18-20 dereceye kadar hızlanan bir eğilim gösterir. Büyüme 26-28 derecelerde tepe noktasına ulaşır. Bu nokta büyümenin en hızlı, fotosentez etkinliğinin en yüksek olduğu yerdir. 30- 32 derecelerde gelişme ve büyüme yavaşlar. 38-39 derecelerde ise büyüme ve gelişme neredeyse durur, en alt seviyeye iner. Büyüme 12.8 derecenin altında çok azdır, pratik olarak yoktur. Turunçgiller içinde yüksek sıcaklıklara en dayanıklı tür mandarinlerdir. Sonra altıntoplar (neredeyse mandarinlere benzer), sonra laymlar (yüksek sıcaklığa dayanır ama kuraklığa dayanamazlar), sonra portakallar (orta derecede dayanıklılık gösterirler) gelir. Yüksek sıcaklıklara en duyarlı tür limonlardır. Belirtilen bu yüksek sıcaklıklara dayanıklılık durumu yeterli sulama şartlarının sağlandığı halleri kapsamaktadır. Turunçgillerde yaprağını döken meyve türlerinde olduğu gibi zorunlu bir dinlenme yoktur. Yani çevre koşulları elverişli olduğu sürece büyüme ve gelişme devam eder. Toprak turunçgiller için temelde bir destek ve dayanak vazifesi görmektedir. Turunçgiller için esas üzerinde durulması gereken husus toprağın havalanan bir yapıya sahip olmasıdır. Çünkü turunçgil kökleri yüksek miktarda oksijen ister, havasızlığa çok duyarlıdır. Ağır ve havalanmayan topraklarda hemen boğulma tepkisi gösterirler. Bu sebeple turunçgillerin yetiştirileceği toprağın öncelikle havalanan ve süzek bir yapıda olması mecburiyeti vardır. Turunçgil bahçesi kurulacak olan yerde ilk bakılacak nokta toprağın fiziksel özellikleridir. Sonra kimyasal özelliklerdir. Turunçgil bahçesi kurulacak toprağın belli bir derinliğe kadar bir örnek şekilde inmesi gerekir. Derinlik en az 1 metre olmalıdır. Belli bir derinliğe kadar (en az 1 metreye kadar) geçirimsiz bir kil tabakası ya da taban kayası bulunmamalıdır. Taban suyu sorunu da bulunmamalıdır. Turunçgillerde toprak pH’sının da hafif asit olması istenir. İdeal pH 6’dır. Ancak 5’in altına indikçe ve 7.5’in üstüne çıktıkça biriken ağır metal ve elementlerin toksik etkisiyle turunçgil kökleri zehirlenirler. Sağlıklı ve verimli bir turunçgil yetiştiriciliği için; toprağın havalanan, belli bir derinliğe sahip ve drenaj (yani toprakta su birikmesine engel olacak şekilde fazla suyun tahliyesi) özelliğine sahip olması gerekir. Bu sebeple kilce zengin ve ağır topraklar, daha hafif topraklara göre yetiştiricilik bakımından sorunlu olduğundan arzu edilmez. İdeal bir turunçgil toprağının sahip olması gereken özellikleri aşağıda belirtildiği gibi özetlemek mümkündür: -Toprak pH’sı hafif asit yada nötr veya hafif alkali olmalıdır.
https://accp1.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1177/00912700122012652
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-3040.1991.tb01512.x
https://link.springer.com/article/10.1007/s002990050313
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0021967397007796
https://media.vam.ac.uk/media/thira/collection_images/2009CT/2009CT3878.jpg
